Truyện Kiều của Nguyễn Du là một kiệt tác văn học, được các nhà nghiên cứu trong nước và nước ngoài xưa nay bình luận, như: Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Trường Tam, Nguyễn Văn Thắng, Đào Duy Anh, Đặng Thai Mai, Hoàng Xuân Hãn, Hoài Thanh, Nguyễn Khắc Viện, Xuân Diệu, Lê Đình Kỵ, Nguyễn Văn Hoàn, Đặng Thanh Lê, Đào Thái Tôn… Rơnê Cratxac, Saclo Fuanio (Pháp), Johan Đichman (Đức). Catdia Mamxatki (Angiêri), N.I. Niculin (Nga), Lý Tu Chương (Trung Quốc)v.v… Ông Đào Duy Anh còn làm cả một cuốn từ điển về Truyện Kiều.  Có những tác giả còn viết cả chục đầu sách về các vấn đề xung quang Truyện Kiều, như Phạm Đan Quế, Nguyễn Quảng Tuân….

Nhưng riêng về cuộc đời và tình sử Nguyễn Du – tác giả Truyện Kiều, thì lại ít được tập trung nghiên cứu, mới chỉ có mấy bài tản mạn in trên một số sách, báo về vấn đề này mà thôi. Mãi đến hôm nay, chúng ta mới được thấy một cuốn sách tập trung viết riêng về cuộc đời và tình sử Nguyễn Du. Đó là cuốn “Nguyễn Du – đời và tình” của tác giả Đinh Công Vĩ mà quý độc giả đang có trên tay.

Bởi vậy, có thể nói đây là cuốn sách mà chúng ta đã từ lâu mong đợi.

“Nguyễn Du – đời và tình” có hai phần chính: Ký truyện và Trường ca.

Phần Ký truyện được tác giả viết rất công phu với các nguồn tư liệu phong phú, trung thực, giàu chất văn chương. Là tiến sĩ Sử học, đồng thời là nhà nghiên cứu Hán Nôm và Văn học, Đinh Công Vĩ đã tái tạo khá thành công cuộc đời Nguyễn Du với biết bao thăng trầm, may mắn và hoạn nạn; những chuyện tình hết sức lãng mạn, có phần bí ẩn của Đại thi hào. Người xưa từng nói: “Văn học là nhân học”. Nếu càng hiểu rõ tác giả thì ta càng có điều kiện để hiểu sâu sắc hơn giá trị tư tưởng và giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Đọc “Nguyễn Du – đời và tình” hẳn chúng ta càng thấu hiểu hơn, yêu quý hơn mỗi câu Kiều.

Về phần Trường ca: Đây chính là cách thể hiện thức hai về “Nguyễn Du – đời và tình”. Phần này tác giả chọn thể thơ song thất lục bát, viết khá nhuần nhuyễn, tạo cho trường ca một âm hưởng của Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, Ai tư vãn… Có thể nói, qua đây, tác giả Đinh Công Vĩ đã góp phần làm sống lại trong thời đại chúng ta một thể thơ cổ điển của dân tộc đã bị quên lãng một thời. Thiết tưởng, đây là một thành công nữa đáng ghi nhận của Đinh Công Vĩ.

Tóm lại, “Nguyễn Du – đời và tình” là cuốn sách cần cho bất cứ ai yêu kính Nguyễn Du; đang nghiên cứu hoặc thưởng thức di sản văn học đồ sộ nói chung và Truyện Kiều nói riêng của thi hào.

“Ngọc còn có vết” hắn cuốn “Nguyễn Du – đời và tình” không thể tránh khỏi những thiếu sót, mong quý bạn đọc gần xa góp ý, để sách được bổ sung, sửa chữa, hoàn thiện hơn sau mỗi lần tái bản.