Tiến sỹ Trần Anh Dũng (Viện Khảo cổ học Việt Nam) hiện đang chỉ đạo Tổ công tác phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ khai quật khảo cổ học tại một số công trường khai thác đá cổ quanh dãy núi An Tôn (xã Vĩnh Yên, huyện Vĩnh Lộc - Thanh Hóa) và phát hiện nhiều hiện vật có niên đại cách đây hơn 610 năm.
Tiến sĩ Trần Anh Dũng cho biết, việc khai quật khảo cổ được tiến hành (đến nay) trên diện tích 300m2 tại 3 công trường khai thác đá cổ ở dãy núi An Tôn. Các chuyên gia của Viện Khảo cổ học Việt Nam đã phát lộ nền của các lán trại (nơi những người thợ sinh sống trong thời gian khai thác, chế tác đá để xây dựng Thành nhà Hồ), còn các lớp đất sét trộn đá dăm tương đối vững chắc.
Các lớp đá dăm cổ này dày tới 80cm (do quá trình tách, đục đẽo từ các phiến đá lớn thải ra), trải rộng trên mặt bằng hàng trăm mét. Điều đó, theo Tiến sỹ Dũng, có thể nhận định rằng, triều Hồ cho khai thác đá tại núi An Tôn để xây dựng Thành nhà Hồ được làm chủ yếu bằng thủ công, với số người tham gia rất đông. Qua việc thăm dò khảo cổ, Tổ công tác còn phát hiện trên dãy núi An Tôn có những hẻm hốc nhìn ra một bãi đá được san bằng cũng phát lộ nhiều hiện vật quý như dụng cụ khai thác đá đã hoen rỉ, các mảnh bát đĩa và các mảnh vật dụng sinh hoạt khác bằng sành sứ thời Trần - Hồ.
Tại 3 công trường khai thác đá phục vụ cho việc xây Thành Nhà Hồ hiện còn nhiều viên đá khối vuông vức đang còn các vết đục đẽo, tương đối hoàn chỉnh. Theo Tiến sỹ Dũng, so sánh mẫu đá tại nơi khai quật có hình thức bên ngoài tương đối giống với những viên đá xây dựng Thành nhà Hồ.
Chiều 8/12/2011, Tiến sĩ Đỗ Quang Trọng (Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa Thế giới Thành nhà Hồ) cho biết thêm: "Công trường khai thác đá cổ ở dãy núi An Tôn được cán bộ của Trung tâm phát hiện hồi tháng 8/2011, cách tường Thành phía tây hơn 1km. Bước đầu so sánh 21 phiến đá cổ có hình thức tương tự như các phiến đá mà vua Hồ Quý Ly dùng để xây dựng Thành nhà Hồ cách đây hơn 610 năm.
Cũng theo Tiến sỹ Trọng, việc phối hợp khai quật khảo cổ học đầu tiên tại công trường khai thác đá cổ An Tôn, nhằm nghiên cứu, đánh giá, đề xuất phương án bảo vệ, bảo tồn và bổ sung tư liệu phát huy giá trị di sản Thế giới Thành nhà Hồ. Theo đó, Trung tâm có kế họach bổ sung hồ sơ di tích, góp phần phục vụ cho việc tổ chức đón nhận bằng di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ, dự kiến vào tháng 6/ 2012.
