Nguyễn Du
Ấn phẩm - Sách
Bộ đếm lượt truy cập
NHỮNG THẾ GIỚI NGHỆ THUẬT THƠ TIỂU LUẬN
Thơ là sản phẩm sáng tạo của tâm hồn và trí tuệ con người, là nhu cầu trong đời sống tâm linh của mỗi con người. Do đó các tác phẩm thơ ưu tú, các hiện tượng thơ tiêu biểu đều có một giá trị lâu dài trong đời sống tình cảm của dân tộc và nhân loại. Thông qua việc đọc, giảng dạy ở nhà trường cũng như hoạt động của phê bình văn học, thơ đi vào tâm hồn các thế hệ người đọc và phát huy tác dụng lâu bền, có khi suốt đời.
Xem thế, đọc thơ, hiểu thơ trở thành nhu cầu không thể thiếu của con người và xã hội. Song một thời gian dài người ta thường đọc thơ theo lối phân lập tách bạch “nội dung” và “hình thức”, xuất phát từ nội dung để đánh giá hình thức. Nội dung viết cái gì quả là chi phối hình thức viết như thế nào. Nhưng làm thế nào để phát hiện bằng cách tìm hiểu tâm sự nhà văn, bằng nhu cầu xã hội, bằng đời sống thực tế…Sau đó tìm những biểu hiện hình thức của tác phẩm để chứng thực cho nội dung kia. Nghiên cứu tác phẩm văn học trong mối quan hệ tư tưởng với đời sống là một phương hướng đúng. Song cách làm trên đã bỏ qua một khâu then chốt là văn bản tác phẩm. Làm sao có thể tìm biết nội dung “viết cái gì” mà không đi sâu vào văn bản như một chỉnh thể? Việc xem nhẹ khâu này đã mở toang cánh cửa cho những suy diễn chủ quan thâm nhập, trở thành một thông bệnh khó chữa của ngành ngữ văn và khoa phê bình văn học lâu nay. Ngoài ta cắt nghĩa văn bản thế nào cũng được, miễn sao cho phù hợp với ý muốn của nhà phê bình !
Phê bình, phân tích thơ hôm nay phải bắt đầu từ văn bản, coi trọng văn, Dĩ nhiên, văn bản không phải là tất cả. Nhưng người đọc không thể biết một nội dung nào khác ngoài sự biểu hiện của văn bản. Văn bản thơ không chỉ gồm câu chữ, vần điệu, ngắt nhịp…mà bao gồm cả thế giới hình tượng bên trong như một thế giới sống đặc thù. Phải miêu tả thế giới ấy, cho dù nó khác với thực tế như thế nào, có vẻ vô lý như thế nào. Đó chính là thế giới chủ quan nội cảm của tác phẩm. Hãy nhìn đời theo thế giới ấy, sống trong đó như là “ nhà của mình”, lúc ấy người đọc sẽ thấy nhà thơ muốn nói gì và đã nói như thế nào.
Muốn nắm bắt thế giới đó người đọc phải tôn trọng các yếu tối biểu hiện, các yếu tố lặp lại, các dấu hiệu khác thường của tác phẩm. Không được tùy tiện cắt nghĩa các chi tiết, từ ngữ của tác phẩm theo ý thích của mình, mà phải nâng mình lên chi ngang tầm biểu hiện của văn bản, hiểu văn bản bằng chính văn bản, bởi văn bản là tâm hồn, là con người. Muốn thế lại phải liên hệ với các tác phẩm khác của cùng tác giả, liên hệ với các biểu hiện nghệ thuật đương thời, với kinh nghiệm cảm nhận thực tế, với các mẫu gốc truyền thống, các biểu tượng văn hóa ngoại lai…Như vậy công việc đọc thơ lại chính là đọc văn hóa thơ, thâm nhập vào ý thức nghệ thuật của thơ, thể nghiệm cách tưởng tương của thơ, của phong cách rồi từ đó lại trở về cuộc sống.
Tập sách này tâpj hợp các bài viết về các loại hình thơ (thơ cổ điển, thơ lãng mạn, thơ tượng trưng, thơ cách mạng….), về sáng tác của một số nhà thơ, về một số tác phẩm thơ trong nhà trường, và về tác phẩm ưu tú nhất của văn học dân tộc – Truyện Kiều. Tất cả đều là những tìm tòi thể nghiệm của tác giả theo phương hướng nói trên trong những thời gian khác nhau. Khiếm khuyết chắc là khó tránh khỏi , song tác giả đã làm hết sức mình để bạn đọc có dịp thể nghiệm một cách tiếp cận. Mong rằng tập sách sẽ bổ ích cho những ai đang trăn trở trên đường đổi mới cách thơ, tìm hiểu thơ.
Tác gỉa chân thành cảm tạ Nhà xuất bản Giáo dục đã tạo mọi điều kiện để cuốn sách này ra mắt bạn đọc.
Hà Nội, trước thềm năm Ất Hợi
25-1-1995
TRẦN ĐÌNH SỬ
MỤC LỤC
Trang
Lời nói đầu
Phần thứ nhất
NHỮNG LOẠI HÌNH THƠ CA
Thơ cổ điển
Thơ lãng mạn
Thơ tượng trưng
Thơ cách mạng
Thơ mới và sự đổi mới thi pháp thơ trữ tình Việt Nam
Phần thứ hai
THẾ GIỚI NGHỆ THUẬT CỦA NHÀ THƠ
Con người trong sáng tác Nguyễn Khuyến
Cái buồn trong thơ Nguyễn Quang Bích
Tư duy nghệ thuật trong thơ Hồ Chí Minh
Thế tài và ngôn ngữ trong thơ Tố Hữu
Phần thứ ba
THẾ GIỚI TÁC PHẨM THƠ
Tùng – Một bài thơ tâm huyết của Nguyễn Trãi
Ý nghĩa biểu trưng trong bài thơ Ngôn hoài của
Khổng Lộ thiên sử
Độc Tiểu Thanh ký của Nguyễn Du
Tiếng thu – một tâm hồn cô đơn
Tống biệt hành của Thâm Tâm
Tràng giang của Huy Cận
Từ ấy của Tố Hữu
Hình tượng nhạc điệu trong bài thơ Việt Bắc
của Tố Hữu
Bài thơ Cánh chiều hôm của Hồ Chí Minh
Phần thứ tư
MẤY KHÍA CẠNH THI PHÁP TRUYỆN KIỀU
CỦA NGUYỄN DU
Mấy chặng đường nghiên cứu thi pháp Truyện Kiều
Truyện Kiều – từ sự thật lịch sử đến sáng tạo nghệ thuật
Truyện Kiều và tiểu thuyết tài tử - giai nhân
Tư tưởng nhân vật và cách kể chuyện của Nguyễn Du
Cái nhìn nghệ thuật về con người
Không gian nghệ thuật của Truyện Kiều
Thời gian nghệ thuật của Truyện Kiều
Chân dung Nguyễn Du trong Truyện Kiều
Màu sắc trong Truyện Kiều
Địa chỉ: Xã Tiên Điền - huyện Nghi Xuân - Tỉnh Hà Tĩnh.
ĐT: 02393 826 599 Đăng ký tham quan: 02393 825 133
Email: [email protected]
Chịu trách nhiệm nội dung: Ban quản lý khu di tích Nguyễn Du
Nêu rõ nguồn nguyendu.org.vn khi đăng bài từ website này.